La = elephant!

Misschien vragen jullie je af of ik nog meer doe dan beestjes ontwijken, kaarsjes aansteken omdat de stroom uitvalt, over straat fietsen en boodschappen doen.. Jazeker, dat is ook de reden dat het zolang duurt voordat er een nieuwe blog verschijnt. Want, wat dacht je van een Nederlander die Dagomba kinderen Dagbani leert lezen? Het klinkt raar, maar dat gebeurt hier..! En de afgelopen vier weken ben ik daar vooral behoorlijk druk mee geweest.

Ik heb in ieder geval wel gezien dat we in Nederland enorm boffen met allerlei mooie methodes, zeker om te leren lezen. Als je hier ziet dat de eerste bladzijde van het P1 (groep 3) boekje begint met een 7-letterig woord is het geen wonder dat kinderen er niets van begrijpen en dat leerkrachten enigszins gefrustreerd raken. Het leek een paar weken geleden echt alsof de meeste kinderen aardig konden lezen, doordat ze een hele zin of zelf een hele tekst op konden dreunen. Zelfs individueel ging het nog wel aardig, totdat er een andere letter aangewezen werd dan in de tekst stond, dan was het ineens onmogelijk om daar antwoord op te geven. Al snel zie je dan dat kinderen door de herhaling hele stukken tekst, maar eigenlijk zijn het alleen maar klanken, in hun hoofd hebben geprent. De eerste keer was het verbazingwekkend om te zien dat een kind, met een aanwijsstok, bij wees op het bord, terwijl hij de tekst ‘las’. Hij zei de woorden uit de eerste regel, maar wees op dat moment de vijfde regel aan. Daarna merk je dat bij heel veel kinderen dit het probleem is. Door de manier van lesgeven, voornamelijk voor-  en nazeggen, hebben heel veel kinderen helemaal niet leren lezen! En ja, in Nederland hebben we dan allerlei materialen achter de hand die we kunnen inzetten voor wat dan ook. Hier hebben we dat helaas niet, wat betekent dat heel veel lessen en materialen zelf ontwikkelt moeten worden. Het kost daarom ook best wat tijd, energie en fantasie om elke dag weer een nieuwe les in elkaar te zetten. Ook omdat de kinderen een hele andere manier van lesgeven gewend zijn en het voor hen heel ingewikkeld is om een, in onze ogen heel simpel werkblad, in te vullen. Maar goed, het blijft een uitdaging om ze ook hieraan te laten wennen en ze op die manier te leren lezen. Trouwens, nog een uitdaging is de taal. Het blijft interessant, een Nederlander die kinderen Dagbani leert lezen. Ik moet toegeven, dat klinkt ook wel wat vreemd! De meeste kinderen in P1 en P2, die allebei in de niveaugroep zitten die ik les geef, spreken nauwelijks engels. Dit betekent dus dat er sowieso vertaling nodig is door een eigen leerkracht. Maar op deze manier slaan we gelijk twee vliegen in één klap; niet alleen de kinderen leren langzaamaan lezen, maar ook de leerkrachten zien op welke andere manier je ook les kunt geven.

De eerste weken heb ik me echt verschillende keren afgevraagd hoe deze kinderen ooit konden leren lezen. Ze waren zo gewend aan het voor- en nazeggen dat ze alles klakkeloos herhaalden, zonder te weten welke letter ze op dat moment uitspraken. Vooral een aantal kinderen hebben daar een handje van. Ze zitten te draaien, hun potloden te bekijken, naar de geitjes te staren die langslopen, en ondertussen brabbelen ze nog wat klanken na. Vervelend dat ze je heel wazig aan zitten te kijken, of helemaal niet, als je daar wat van zegt. Pas na de vertaling ervan begint het tot hen door te dringen, maar dat werkt dus niet altijd even makkelijk! Als er dan even later ook allerlei papiertjes met letters, die de kinderen gebruiken voor een bepaalde opdracht, door de klas heen waaien, doordat er geen glas in de raamkozijnen zit, zucht je even… bedenk je;  ‘oja, ik ben in Ghana’ en ga je weer door.

De werkbladen, die bijna elke dag terugkomen vinden ze gelukkig geweldig, alleen af en toe wel frustrerend om te zien dat ze bepaalde opdrachten, hoe simpel ook, niet begrijpen! Ik ben begonnen om alle letters, die P1 vanaf het beging van het jaar tot nu geleerd heeft, opnieuw aan te leren. Daarna zijn we langzaamaan begonnen om daar ook korte woordjes van te maken. Het lastige is dat de korte woorden, hier voornamelijk werkwoorden zijn. Je kunt dus niet beginnen met woordjes die dingen of mensen aangeven, zoals wij Daan, Roos, hek, boek etc. kennen. Op deze manier kun je hier dus veel minder betekenis aan de woorden geven en is het ook moeilijk om te verwerken in een verhaaltje of wat dan ook. Maar vorige week was daar ineens het moment dat ik dacht; ‘yes, volgens mij beginnen sommigen het door te krijgen!’ Neem bijvoorbeeld Tunteeya, een super grappig maar af en toe ook een veel te bijdehand meisje dat continue letters door de klas riep, zonder dat het ook maar in de buurt kwam van het goede antwoord. Totdat ik haar vorige week flitskaarten voorhield van alle geleerde letters. Ze kende ze ineens allemaal. Van de keer kwam het even goed uit dat ze haar stem niet kan dempen en alles op maximaal volume zegt, want de eigen leerkracht hoorde het ook en aan zijn gezicht te zien dacht hij op dat moment ook van ‘Yes!’ (alleen dan op z’n Ghanees :))

Gisteren ben ik begonnen om alle kinderen apart te toetsen. Dat gebeurt buiten de klas, op een stoeltje in de schaduw onder een boom. En toen bleek dus weer dat veel kinderen het principe van ‘hoe maak ik een woord van letters’ niet door hebben. Dan krijg je dus kinderen die het woord ‘la’ knippen en l / a en er vervolgens ‘di’ van maken…. Vandaag had ik het toppunt bij het woordje ‘la’. Een jongentje dacht heel diep na, keek me toen heel blij aan en zij vol trots ‘elephant’! Okay, genoeg werk aan de winkel dus!!! Vanaf eind deze week is de eigen leerkracht alle lessen gaan geven. Afgelopen weken hebben we sommige lessen samen voorbereid, en ook nu maakt hij gebruik van een bepaalde opzet. Het is tenslotte de bedoeling dat als wij verdwenen zijn, ze het zelf verder oppakken.

Trouwens, nu we het toch over olifanten hebben… Afgelopen vrijdag t/m maandag hebben we, met de andere short termers die hier zitten, een heerlijk vakantie-weekend gehad in Mole National Park, een wildpark hier in het Noorden van Ghana. We waren er echt aan toe om eventjes helemaal ergens anders te zijn. In Nederland ben ik het namelijk niet gewend om 2 maanden lang in hetzelfde dorp rond te fietsen;). Dus daar gingen we weer, op naar Tamale. Na deze 3,5 uur durende busreis was het wachten op de volgende bus naar Mole, maar die vertrok pas uren later. Annelies en ik konden dus mooi in die tussentijd langs de Immigration Service om ons visum te laten verlengen. Tenminste… nadat we eindelijk een taxichauffeur hadden gevonden die wist waar hij moest zijn. Dat is een verhaal apart, maar misschien volgt dat nog wel eens. We hadden in ieder geval nog wel tijd over om even ergens te eten en een ‘normale’ wc te bezoeken, want dat is altijd een drama tijdens zo’n reis;)! ’s Middags met de bus verder naar Mole, waar we 5 uur later aankwamen. Maar vooruit, de reis van 4.00 ’s morgens tot 20.00 uur ’s avonds hadden we zeker wel over voor de dagen die volgden! Het was heerlijk relaxen en gewoon wennen om even toerist te zijn. Uitslapen was er de eerste dag niet bij, want de eerste wandelsafari vertrok om 7.00 ’s morgens en daar wilden we natuurlijk bij zijn! We troffen het, de olifanten die zich drie dagen lang niet hadden laten zien, waren voor ons speciaal uit de jungle gekomen! Geweldig om ze in het echt te zien! Het heeft sowieso wel iets om achter een gids, met geweer over z’n schouder, aan tussen de bomen en struiken door te sluipen. Ook het meerijden op de jeep tijdens de jeepsafari en het heerlijk over het water glijden tijdens de kanosafari was super! Ik kom zojuist tot de conclusie dat woorden wat dit betreft niet genoeg zeggen. Zie dus de foto’s! En natuurlijk, het zwembad en het westerse eten waren een welkome bijkomstigheid!

Maandag zijn we na een lange, lange reis weer thuis gekomen. Net zo moe als dat we vertrokken, maar wel weer met een ervaring en veel nieuwe energie rijker!